حجت‌الاسلام حسین اشرفی مدیرگروه تفسیر بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس درباره ویژگی آشکار و مبین بودن شیطان در آیات قرآن کریم مبنی بر اینکه «إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ» گفت: شیطان، چه انسی باشد و چه جنّی، خارج از درون انسان قرار دارد.

وی عنوان کرد: آنجا که خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ» بدین معنا است که دشمنی شیطان، آشکار است؛ یعنی شیطان علناً اعلام کرده و سوگند خورده است که «فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ» مثل این می‌ماند که در حال حاضر ما معتقدیم آمریکا شیطان بزرگ است چراکه دشمنی خود را اعلام کرده و گفته است که ما نمی‌گذاریم شما به انرژی هسته‌ای دست یابید. او که علنی می‌گوید یعنی دشمنی‌اش آشکار است.

شاگرد آیت‌الله جوادی آملی درباره رابطه نفس اماره و شیطان اظهار داشت: اما نفس اماره در حقیقت حکم خانه تیمی دشمن و بیگانه را دارد و اینکه چرا انسان‌ها فریب شیطان را می‌خورند به این دلیل است که نفس آدمی و تمایلات انسانی نقش جاسوسی را برای شیطان بیرونی ایفا می‌کند لذا جاهایی که انسان با میلش هماهنگ باشد این جاسوس او را فریب می‌دهد. بنابراین بستگی دارد که اگر عقل انسان بر نفسش غلبه داشت فریب شیطان را نخواهد خورد اما اگر نفس آدمی بر عقل او غالب شد و نفس به او فرمان داد نفس هم رفیق و رفقای خود را که همان شیطان است را فرا می‌خواند.

وی در پاسخ به این سؤال که نفس اماره چه زمانی ما را به بدی سوق می‌دهد، تصریح کرد: وقتی نفس اماره ما بتواند امیر باشد و امر کند و بر عقل، حاکم باشد وگرنه نفس اسیر که نمی‌تواند اماره و امرکننده باشد بنابراین تا زمانی که نفس، بر عقل و فهم انسان غلبه دارد می‌تواند «عدو مبین» را دعوت و شیطان به وجود انسان راه پیدا کند و سپس او را اغوا کرده و فریب دهد.

اشرفی گفت: چرا به شیطان می‌گویند دشمن آشکار! چون خودش همه کاره است، به صورت علنی اعلام جنگ کرده و به خدا گفته است که من بر سر راه بندگانت می‌نشینم و آنها را فریب می‌دهم و اما اینکه چرا بزرگان نیز فریب شیطان را می‌خورند به این دلیل است که در وجود انسان، نفس، شهوت و میل نفسانی، حکم خانه تیمی و شیطان بیرونی را دارد لذا وقتی رفیق داشته باشد دعوتش می‌کند شیطان هم که وسوسه‌گر و دارای جاذبه است می‌آید از طرفی هم جاذبه‌ها برای انسان مهم است. لذا اگر عقل انسان، عمیق باشد هم در مقابل نفس می‌ایستد و هم در مقابل دشمن بیرونی که همان شیطان ایستادگی می‌کند.

وی با بیان اینکه نفس دارای مراتبی است، اظهار داشت: اگر نفس تحت پوشش عقل باشد عقل او را به بندگی خدا دعوت می‌کند اگر انسان در این وادی گام بردارد و عمل کند نفسش می‌شود نفس مطمئنه، یا به جایی برسد که از خدا راضی شود می‌شود نفس راضیه، اگر به جایی برسد که خدا از او راضی شود می‌شود نفس مرضیه، نفس لوامه هم نوعی وجدان است و انسان را در برابر کارهای بدی که انجام می‌دهد ملامت می‌کند، اما نفس اماره به بدی شد آن وقت خانه تیمی دشمن می‌شود.