تخمه‌ها منبع غني چربي هستند که هنگام رسيدن، مقدار زيادي از نشاسته خود را از دست مي‌دهند و به ميزان چربي آنها افزوده مي‌شود. از نظر نوع چربي هم داراي اسيدهاي چرب اشباع و غيراشباع هستند که البته مقدار اسيدهاي چرب غير اشباع (مفيد) آنها بيشتر است...

تخمه‌ها مانند ماهي‌ها از نظر امگا -3 غني‌اند. امگا-3 موجود در تخمه‌ها به کاهش بي‌نظمي‌هاي ضربان قلب، تري‌گليسريد خون، خطرات تشکيل لخته، سرعت سخت شدن شرايين، خطر فشارخون بالا و کاهش سرطان و اختلالات رفتاري در جوانان کمک مي‌کند و برعکس امگا3 هاي دارويي، خطر مسموميت ندارند. در ادامه مطلب به خواص برخي از انواع تخمه‌ها اشاره مي‌كنيم.

تخمه آفتابگردان: انرژي ساز

تخمه آفتابگردان سرشار از فسفر، منگنز، روي، پتاسيم، منيزيم، آهن و حاوي ميزان قابل‌توجهي فولات (اسيدفوليک)، ويتامين5 Bو ويتامين‌هاي ديگر گروه B است كه اين ويتامين‌ها باعث مي‌شوند بدن به خوبي بتواند از كربوهيدرات‌ها (قندها) استفاده کند و پرانرژي باشد. يک مشت تخمه‌ آفتابگردان 55 درصد تيامين يا همان ويتامين 1 Bموردنياز روزانه‌ افراد را تامين مي‌کند. تخمه‌هاي آفتابگردان سرشار از اسيدهاي چرب اشباع‌نشده چند باندي‌، به‌خصوص اسيدلينولئيک هستند که نوعي اسيدچرب امگا 6 محسوب مي‌شود. علاوه بر اين، اين تخمه‌ حاوي اسيدهاي چرب اشباع‌نشده‌ تك‌باندي نيز است كه اين اسيدهاي چرب براي سلامت قلب و عروق بسيار مفيدند. يک مشت از اين تخمه‌ها، 90 درصد نياز روزانه به ويتامين E را تامين مي‌کند. در 100 گرم تخمه آفتابگردان 580 کالري انرژي نهفته است. اين تخمه حاوي 24 درصد مواد پروتئيني، 47 درصد روغن،‌ 20 درصد کربوهيدرات و سرشار از فسفر، پتاسيم، آهن، کلسيم، منيزيم و ويتامين A، B و E است.

تخمه هندوانه: دشمن پوکي استخوان

100 گرم تخمه هندوانه، 590 کالري انرژي دارد و در 10 عدد آن، 5 کالري انرژي نهفته است. تركيب‌هاي موجود در اين تخمه مانند انواع ديگر است و مصرف متعادل آن مي‌تواند از کم‌خوني، بي‌اشتهايي، سوءجذب و التهاب جلوگيري كند. اين تخمه بيشتر به نام تخمه جاباني (ژاپني) معروف است و کلسيم آن براي زنان يائسه در پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان مفيد به نظر مي‌رسد. تخمه جاباني با توجه به گونه‌هاي مختلف هندوانه اندازه‌هاي ريز و درشت دارد و مي‌توان آن را به صورت بوداده در طعم‌هاي نمکي (البته کم‌نمک)، گلپر و آبليمو مصرف كرد.

تخمه خربزه: خون ساز

مغز تخمه خربزه بوداده حاوي چربي، پروتئين، آهن، ويتامين E و فيبر است. تخمه خربزه نيز غني از مواد معدني و ويتامين‌هاست، به خونسازي کمک مي‌كند و خاصيت آنتي‌اکسيدان دارد.

تخمه کدو: سلامت پروستات

با خوردن 100 گرم تخمه کدو نيمي از نياز روزانه بدن به منگنز، منيزيم و فسفر تامين مي‌شود. تخمه کدو مي‌تواند براي سالمنداني که در معرض پوکي استخوان قرار دارند آجيل مناسبي باشد. به علاوه تخمه کدو در حفظ سلامت پروستات نقش ضدالتهابي ايفا مي‌کند. تخمه کدو تنبل بهترين منبع منيزيم است و به گفته دانشمندان، سطح بالاي منيزيم در خون تا 40 درصد احتمال مرگ زودرس را کاهش مي‌دهد. در پاييز که فصل کدوتنبل است مي‌توانيد تخمه آن را خشک و اين دانه را به برنامه غذايي روزانه‌تان اضافه كنيد. در هر 30 گرم دانه برشته شده کدو تنبل، 150 ميلي‌گرم منيزيم وجود دارد. برخلاف افکار عمومي تخمه کدو دفع‌کننده کرم است و باعث افزايش و تقويت حافظه مي‌شود. تخمه کدوي کاغذي نيز سرشار از فيتوسترول و ويتامين E و اسيدهاي چرب لينولئيک است و براي ورم پروستات و سوزش مجاري ادرار استفاده مي‌شود.

مغز تخمه پوست‌كنده بخوريم يا نه؟

از مصرف مغز تخمه‌ها به‌صورت پوست‌کنده و آماده حتي‌الامکان خودداري کنيد زيرا در اين صورت هم از مصرف تخمه لذت کمتري مي‌بريد، هم کالري خيلي بالايي دريافت مي‌کنيد. علاوه بر اينها، احتمال اکسيده شدن اين مغز تخمه‌ها بيش از خود تخمه‌هاست. درضمن اگر از هر چند تخمه‌اي که مي‌خوريد يکي تلخ است معني آن اين است که اين تخمه‌ها در حال فساد هستند.

مضرات مصرف بي‌رويه تخمه‌ها

در مصرف انواع تخمه‌ها محتاط باشيد چراکه زياده‌روي در مصرف آنها به دليل چربي و کالري بالا منجر به اضافه‌وزن مي‌شود و نمک به کار رفته در آنها براي طعم‌دار شدن باعث افزايش فشارخون و برخي عوارض ديگر در بدن خواهد شد بنابراين بهتر است از آجيل‌هايي استفاده كنيد که طعم ديگري به غير از شوري براي آنها در نظر گرفته شده است. اگرچه تخمه‌ها از هر نوع فيبر محلول و نامحلول، غني هستند ولي عمدتا ميزان فيبر نامحلول بالاتري دارند. مصرف متعادل اين خوراكي براي افرادي که به يبوست، بيماري‌هاي التهابي، سرطان روده بزرگ، افزايش چربي و فشارخون مبتلا هستند، مناسب خواهد بود. فراموش نكنيد در اثر حرارت نامطلوب، چربي تخمه نيز دستخوش تغييرات نامطلوب و روغن مفيد آن به روغني مضر تبديل مي‌شود. پروتئين و کربوهيدرات‌هاي آن نيز به علت قهوه‌اي شدن افت تغذيه‌اي پيدا مي‌كند. اگر درجه حرارت خيلي بالا باشد، با تشکيل مواد سمي که بوي تند نامطلوبي دارد شروع به تجزيه شدن و سوختن مي‌کنند بنابراين توصيه مي‌شود هميشه از آجيل‌هاي بو نداده استفاده کنيد يا در صوت لزوم، بو داده آن را از مراکز معتبر وزارت بهداشت كه داراي مجوز بهداشتي و تاريخ مصرف هستند، تهيه كنيد.