تابستان، فصل دريا رفتن و آفتاب گرفتن در سواحل زيبا ي شمالي كشور است. همين مسأله بسياري را وسوسه مي كند كه دل را به دريا بزنند اما، بيشتر آنها از خطرات و مضرات آفتاب براي پوست بدن خود آگاه نيستند، در اين مقاله برخي نكات ايمني در اين زمينه مرور شده است.

انرژي تابشي خورشيد در حدود 184386 مگاوات تخمين زده شده است. يك چنين رقم بسيار بزرگي حتي ممكن است براي پروفسور استيون هاوكينگ هم سرسام آور باشد. انرژي خورشيد از اشعه ماوراء بنفش عبور مي كند و به سه نوع اشعه تقسيم مي شود، اشعه ماوراء A,B,C شدت پرتوهاي اشعه ماوراء بنفش بين ساعات 10 صبح تا 4 بعد از ظهر بيشتر است. طول موج هاي اشعه ماوراء بنفش بسيار كوچك است و برحسب ميلياردم متر اندازه گيري مي شود. اما، اين امواج، انرژي بالايي دارند كه در بدن انسان نفوذ مي كنند و ساختار سلول هاي پوست را تغيير مي دهند. اشعه ماوراء بنفش نوع C كوتاه ترين طول موج را دارد و بسيار خطرناك است. خوشبختانه اين اشعه كاملاً جذب اتمسفر بالاي زمين مي شود. متأسفانه، اشعه ماوراء بنفش نوع A و B موجب سرطان پوست مي شود و به DNA بدن آسيب مي رساند. علاوه بر اين موجب برنزه شدن پوست بدن نيز مي شود.

درباره نور خورشيد

1- مقدار انرژي تابشي خورشيد به زمين طي 5 دقيقه برابر است با كل انرژي هايي كه جمعيت جهان طي يك سال و در اشكال مختلف مصرف مي كنند.

2- مقدار انرژي تابشي خورشيد كه در يك تعطيلات دو هفته اي در نواحي مديترانه اي دريافت مي كنيد با كل انرژي تابشي خورشيد در انگلستان برابر است.

3- هر ساله در حدود 50 هزار بريتانيايي به سرطان پوست دچار مي شوند كه بيش از 20 درصد از اين افراد به كام مرگ كشيده مي شوند. نيمي از مردم استراليا به بيماري سرطان پوست دچار مي شوند.

4- بسترهاي خورشيدي (تخت هايي هستند كه روي آنها چراغ هايي نصب شده كه اشعه ماوراء بنفش ساطع مي كنند) به اندازه خورشيد خطرناكند، زيرا تشعشعات آنها به عمق پوست نفوذ مي كند.

5-  پژوهش هاي جديد حاكي از آن است كه احتمالاً آفتاب خطر ابتلا به بسياري از سرطان ها مانند سرطان سينه و پروستاترا كاهش مي دهد.

فوايد و مضرات نور خورشيد

1- اشعه ماوراء بنفش خورشيد، منبع اصلي ويتامين D بدن ما است. اين ويتامين براي استخوان ها، عضلات و سيستم ايمني بدن ما لازم است. ويتامينD، همچنين توان مبارزه با بروز و رشد تومورهاي سرطاني را دارد.

2- نور آفتاب موجب فعاليت غده صنوبري در مغز مي شود. اين غده ماده شيميايي به نام تريپتمينس توليد مي كند كه وضعيت روحي شما را بهبود مي بخشد.

3- قرار گرفتن در معرض نور خورشيد و اشعه ماوراء بنفش ساختگي (صناعي) به عنوان يك عامل مهم و پيش گيرنده در بيماري سرطان پوست شناخته شده است.

4- قرار گرفتن بيش از حد در برابر نور خورشيد احتمالاً شما را چهار بار بيشتر مستعد مبتلا شدن به بيماري آب مرواريد مي كند.

5-  آفتاب سوختگي مي تواند پراكندگي و عملكرد گلبول هاي سفيد خون (سلول هاي دفاعي بدن) را تغيير دهد و نيز به DNA بدن آسيب وارد كند.

برنزه كردن پوست

1- پوست خود را تا زمان برنزه شدن آن به طور يكنواخت به طور تدريجي در معرض تابش آفتاب قرار دهيد.

2- براي استفاده از حمام آفتاب، روز اول حداكثر 30 دقيقه و از آن به بعد روزي 5 تا 10 دقيقه به اين زمان اضافه كنيد.

3- براي برنزه كردن پوست از لوسيون هاي پس از آفتاب استفاده كنيد. اين لوسيون ها پوست بدن شما را مرطوب نگه مي دارد و بر دوام برنزه ماندن آن مي افزايد.

4- پس از گرفتن حمام آفتاب، از لباس هايي استفاده كنيد كه دست ها و پاهاي شما را بپوشانند تا بيشتر در معرض آفتاب قرار نگيرند.

5- اگر دچار آفتاب سوختگي شده ايد، پوست خود را تا قبل از بهبودي در معرض آفتاب قرار ندهيد.

6- لوسيون هايي كه براي برنزه شدن پوست تهيه شده و در ساخت آنها از كره و يا مواد نفتي استفاده شده، مصرف نكنيد، زيرا اين لوسيون ها آفتاب سوختگي را تشديد مي كنند.

7-  پوست روشن خود را بدون محافظت در مقابل آفتاب قرار ندهيد. حداقل از كرم هاي ضد آفتاب 15SPF استفاده كنيد.

8- بدون استفاده از عينك هاي آفتابي كه چشم را در مقابل اشعه ماوراء بنفش A,B محافظت مي كنند، از خانه بيرون نرويد، در غير اين صورت خود را در معرض ابتلا به بيماري آب مرواريد قرار مي دهيد.

9- هر ماه، كك و مك ها و خال هاي روي پوست خود را وارسي كنيد در صورت بروز هرگونه تغييري به پزشك خود مراجعه كنيد.

10- كودكان كمتر از 6 ماه را در معرض تابش اشعه ماوراء بنفش قرار ندهيد؛ زيرا پوست كودك در مقابل آفتاب حساس تر است.

 نمک يکي از مواد غذايي ضروري براي بدن است و به عملکرد صحيح بدن و مغز کمک مي کند. اما مصرف زياد نمک مي تواند خطرات بيشماري را براي بدن داشته باشد. اين خطرات در افرادي که فشار خون بالايي دارند، به مراتب بيشتر است.

ريختن نمک زياد در غذا

اثرات مفيد نمک براي بدن:

1- بيشترين اثر مفيد نمک، ثابت کردن ضربان غير عادي قلب است و به تنظيم فشار خون مي کمک مي کند.

2- خارج کردن اسيديته زيادي که در بدن به وجود آمده است.

3- حفظ تعادل مقدار قند خون

4- فراهم ساختن انرژي لازم براي بدن

5- کمک به عملکرد صحيح سلول هاي عصبي

6- جذب مواد مغذي

7- صاف و نرم کردن حنجره و جلوگيري از چسبناک شدن مخاط که معمولا در تنگي نفس ديده مي شود.

8- براي بيماري زکام و سينوزيت بسيار مفيد است.

9- نمک يک آنتي هيستامين طبيعي مي باشد.

10- جلوگيري از کرامپ يا گرفتگي عضلاني

11- جلوگيري از ريزش بزاق در حين خوابيدن

12- براي ساخت استخوان مهم است. يکي از مهم ترين دلايل پوکي استخوان، کمبود نمک و آب مي باشد.

13- براي تنظيم خواب مهم است و به عنوان يک هيپنوتيسم طبيعي عمل مي کند.

14- نمک قسمتي از درمان بيماران ديابتي مي باشد.

15- استفاده از نمک بر روي زبان، موجب توقف سرفه هاي خشک مي شود.

با اين همه خواص مفيد، چرا نمک زياد، براي بدن مضر است؟

نمک از املاح سديم و کلر تشکيل شده است. در بزرگسالان، هنگامي که مقدار سديم دريافتي زياد باشد، بدن آب زيادي را نگه مي دارد و مقدار مايعات جمع شده در بدن بسيار زياد مي شود.

بسياري از دانشمندان بر اين باورند که همين عامل باعث پرفشاري خون مي شود و اين خود عاملي است براي بيماري قلبي و سکته، زيرا اين مقدار زياد مايعات در حين عبور از قلب به اعضاي بدن مي روند و باعث خستگي و درد در اندام ها مي شوند و اين خود عاملي است براي ظاهر شدن بيماري کرونري(انسداد رگ هاي قلب).

در بدن بزرگسالان، مقداري از نمک دريافتي از طريق کليه ها و بوسيله ادرار کردن از بدن خارج مي شود. اما در بدن نوزادان، کليه ها هنوز توانايي کافي براي خارج کردن نمک از بدن را ندارند.

اين را بدانيد که به نوزادان(به خصوص تا 4 ماهگي)، غذاي پُر نمک ندهيد، زيرا در بدنشان جمع مي شود و چون نمي تواند خارج شود، باعث بيماري کليه، کبد، آسيب به مغز مي گردد و در شرايط حاد به مرگ نوزاد مي انجامد. به همين دليل، متخصصان تغذيه سفارش به دادن شير مادر و يا شيرخشک به نوزادان مي کنند.

نمک باعث افزايش يا کاهش وزن مي شود؟

نمک موجب افزايش يا کاهش وزن نمي شود. در واقع نمک هيچ کالري ندارد.

مصرف زياد نمک، به دليل نگه داري بيش از حد آب در بدن، باعث افزايش وزن موقتي مي گردد و برعکس آن، مصرف کم نمک، به خاطر بيرون کردن آب از بدن، مي تواند موجب کاهش وزن موقتي شود.

جالب است بدانيد که اکثر غذاهاي رژيمي، بدون نمک هستند و کاهش وزن ايجاد شده در اين رژيم ها، فقط به خاطر دفع مقدار زيادي آب از بدن مي باشد و اگر بعد از اين رژيم، از غذاهاي داراي نمک استفاده کنيد، به همان وزن قبلي خود مي رسيد!

مقدار زياد نمک در غذا، باعث افزايش کالري و کاهش فيبر غذايي مي شود و اين غذا به طور کلي مشابه غذاهاي حاضري و آماده (FAST FOODS) است.
نمک و تخم مرغ

چه مقدار نمک براي بدن مضر نيست؟

متخصصان مصرف حداقل 6 گرم نمک در روز را توصيه مي کنند. ولي در کودکان اين مقدار بايد خيلي کم شود.

تخمين زده شده که اگر 2-1 گرم نمک در روز مصرف شود، ميزان بيماري هاي قلبي به صفر مي رسد.
 

سن مقدار نمک توصيه شده

بزرگسالان 6 گرم در روز
14-11 سال 6 گرم در روز
10-7 سال 5 گرم در روز
6-4 سال 3 گرم در روز
3-1سال 2 گرم در روز
نوزادان 12-7 ماه 1 گرم در روز
نوزادان 6-0 ماه کمتر از 1 گرم در روز


دانشمندان در اين زمينه بسيار تحقيق کرده اند و به اين نتيجه ي مهم رسيده اند که غذاهاي خوشمزه داراي مقدار زيادي نمک مي باشند و اين خود عاملي است براي ابتلا به پوکي استخوان، تنگي نفس و سرطان معده.

پيتزا، همبرگر و ساندويچ سوسيس بيشتر از 1 گرم نمک دارند و اين مقدار 3/1 مقدار توصيه شده براي کودکان 6-4 سال است.

بعضي از شيريني ها و کورن فلکس ها(نوعي غذاي صبحانه) بيشتر از يک بسته چيپس يا پفک، نمک دارند.

نکات ضروري براي محدود کردن نمک در بدن

سر سفره غذا از نمکدان استفاده نکنيد.

برچسب هاي مواد غذايي را حتما بخوانيد تا از ميزان نمک موجود در آنها مطلع شويد.

مقدار زيادي سبزيجات و ميوه جات تازه مصرف کنيد. غير از اثرات مفيد مصرف ميوه ها و سبزيجات، پتاسيم موجود در آنها باعث تعادل نمک مي شود.

بهتر است نمک را کم مصرف کنيد، اما اگر مي خواهيد آن را در غذا بريزيد، نمک را در آخرين مرحله پخت، به مقدار خيلي کم اضافه کنيد.

ورزش کنيد.

خداوند نعمت هاي بيشماري براي ما آفريده است، ما نبايد در هيچ موردي (حتي غذا خوردن) اسراف کنيم و زياده از حد مصرف نماييم، چرا که عواقب و اثرات بد آن بعدها مشخص مي شود.

مصرف نمک به مقدار کم در برنامه غذایی ما لازم و ضروری است. ولی ما معمولاً 10 تا 20 برابر مقدار مورد نیاز بدن، نمک مصرف می کنیم. البته سه چهارم نمکی که در طی روز مصرف می کنیم بصورت نهفته در غذاهای فرآیند شده و آماده است. فقط یک چهارم آن را در سر سفره یا هنگام پخت غذا، اضافه می کنیم.

طبق تحقیقات ،مشخص شده است که،دریافت زیاد نمک، اثرات مضری بر سلامتی ما دارد که شامل موارد زیراست:

فشار خون

در حال حاضر، ارتباط بین مصرف زیاد نمک و افزایش 

فشار خون،  بطور قطعی ثابت شده است. افزایش فشار خون، خطر سکته (از کار افتادن قسمتی از بدن) یا حمله قلبی (مسدود شدن یکی از سرخرگ هایی که خون را به عضله قلبی می رسانند) را افزایش می دهد. اینها از علائم عمده فشار خون بالا هستند.

برای تشخیص این عارضه، می توانید با یک دستگاه فشارسنج، مقدار فشار خونتان را اندازه بگیرید. به خصوص اینکه با افزایش سن، میزان ابتلا به فشار خون بالا، افزایش می یابد.

کاهش مصرف نمک، فوراً باعث کاهش فشارخون بالا می شود و اگر همیشه به مقدار کم نمک مصرف کنید، با افزایش سن دچار فشار خون بالا نخواهید شد.

سکته قلبی

مقدار مصرف نمک با میزان شیوع سکته قلبی در جامعه مرتبط است. علاوه بر اینکه نمک باعث افزایش فشارخون می شود، به نظر می رسد به طور مستقیم و بدون اینکه اثری بر فشار خون داشته باشد، باعث سکته قلبی می شود.

پوکی استخوان

نمک زیاد، 

کلسیم را از استخوان ها می گیرد و باعث دفع آن از ادرار می شود. به همین دلیل باعث نازک شدن استخوان می شود. در نتیجه با افزایش سن، استخوان ها به راحتی می شکنند. هم اکنون توصیه می شود برای کاهش خطر پوکی استخوان،  مصرف نمک بایستی کاهش یابد.

سرطان معده

با مقایسه کشورهای مختلف در جهان، ارتباط نزدیکی بین مقدار مصرف نمک و تعداد افراد مبتلا به سرطان معده در هر کشوری، آشکار شده است. مرکز بررسی سرطان در جهان توصیه می کند، کاهش مصرف نمک، خطر شیوع سرطان معده را کاهش می دهد.

آسم

مصرف نمک زیاد، شرایط آسم را تشدید می کند، یعنی اگر مستعد ابتلا به آسم هستید، بطور غیرمستقیم، بیماری شما را وخیم تر می کند. بعضی تحقیقات دقیق و کنترل شده، نشان داده که کاهش مصرف نمک، همراه با سایر عوامل درمانی آسم، در بهبود این بیماری مؤثر و مفید است.

بیماری کلیوی

بررسی ها نشان داده، مصرف زیاد نمک در شرایط غیرطبیعی، اثرات مضری بر کلیه ها دارد.

نگهداری مایعات بدن

مصرف نمک زیاد، باعث افزایش احتباس مایعات در بدن می شود. کاهش مصرف نمک دراین شرایط، حدود 2 لیتر از مایعات بدن (یا 2 کیلوگرم از وزن بدن) را کاهش می دهد. بسیاری از خانم هایی که دچار ورم قوزک پا، ادم و تنگ شدن انگشتر در دستشان هستند، با کاهش مصرف نمک در غذای خود، ورم و ادم آنها بسیار کاهش می یابد.

شما به راحتی می توانید مصرف نمک را کاهش دهید. به این صورت که :

- هرگز به غذای خود نمک اضافه نکنید، چه در هنگام پخت غذا و چه در سر سفره.

- سایر اشکال نمک مثل سنگ نمک، نمک دریا و افزودنی های پرنمک مثل سس گوجه ، شور ، ترشی و ... نباید مصرف شوند.

- سعی کنید بیشتر مواد غذایی تازه مصرف کنید مثل میوه،  سبزی ، ماهی ، مرغ و گوشت قرمز کم چربی و خودتان در منزل غذا تهیه کنید.

- سعی کنید غذاهای آماده مثل انواع کنسرو و غذای بیرون از منزل را نخورید ، زیرا دارای نمک زیادی هستند.

چگونه مقدار نمک موجود در غذاهای فرآیند شده را حساب کنیم؟

بعضی از مواد غذایی آماده دارای برچسب هایی هستند که مقدار نمک موجود در آنها مشخص شده است. به یاد داشته باشید که نباید بیشتر از 6 گرم در روز نمک مصرف کنید.

در برچسب بعضی مواد غذایی هم مقدار سدیم موجود در 100 گرم از ماده غذایی ذکر شده است. برای تبدیل مقدار سدیم به نمک بایستی آن را در عدد 5/2 ضرب کنید ؛ بعنوان مثال 1 گرم سدیم در 100 گرم، معادل 5/2 گرم نمک در 100 گرم ماده غذایی است. اگر گرم ماده غذایی مصرفی خود را بدانید، می توانید براساس آن مقدار نمک را مشخص کنید.

مثلاً اگر روی برچسب ماده غذایی نوشته شده باشد، 100 گرم از ماده غذایی حاوی 4 گرم سدیم است، یعنی 10 گرم نمک دارد. پس اگر شما 50 گرم از این ماده غذایی را بخورید، 5 گرم نمک دریافت کرده اید.

البته باید بگوییم در بیشتر موارد مقدار نمک موجود در برچسب ماده غذایی مشخص نیست.با گذشت زمان می توانید به غذای کم نمک عادت کنید

شوری یا بی نمکی غذا ، علاوه بر مقدار نمک موجود در آن به حساسیت گیرنده های چشایی در دهان شما نیز بستگی دارد. با کاهش مصرف نمک، در ابتدا ممکن است غذا بی نمک به نظر آید، ولی بعد از گذشت 2 یا 3 هفته، حساسیت گیرنده های چشایی دهان شما افزایش می یابد و می توانید طعم واقعی غذا را چشیده و احساس کنید خیلی هم خوشمزه است.