ما، منظورم همه کسانی است که به نوعی با IT سروکار دارند، بیش از بقیه از تاثیرات کامپیوترها و فناوری‎های جدید بر نحوه زندگی بشر(بویژه نوع ایرانی‎اش) آگاهی داریم.
این تاثیرات در بیشتر موارد مثبت بوده‎اند. اما به نظر می‎رسد که تمام جنبه‎ها و تاثیرات تکنولوژی در مملکت ما، به نوعی دگرگون می‎شود و باز در بیشتر موارد در جهت منفی شدن حرکت می‎کند. همانطور که از عنوان این نوشته مشخص است، نمونه‎ای که اخیرا توجه من را جلب کرده است فیس‌بوک است.

من نمی‎توانم درک کنم که فردی که تنها یک بار در هر سال و به اجبار سعادت دیدارش را دارم، چگونه مرا دوست خود می‎داند. با هر کس بیش از سه ثانیه سلام و علیک داشته باشید، حتما فردا باید به درخواست دوستی‎اش در فیس‎بوک جواب بدهید.
به نظر من که این تمایل به دوستی و بنده‎نوازی سریع‎السیر بیش از آنکه مهمان‎نوازی و محبت ما ایرانیان را برساند نشان دهنده حس کنجکاوی شدید ما(بخوانید فضولی در زندگی دیگران) است.
اصلا درک نمی‎کنم که وقتی فهرست دوستان کسی به بیش از دویست نفر می‎رسد، تصور آن فرد از دوست، دوستی، وقت آزاد، ارتباط اجتماعی و یا کار چگونه تعریف خواهد شد.

مورد آزار دهنده دیگر تبدیل فیس‎بوک به رسانه اشتراک تصویر و ویدیو است.
وقتی کاربر ایرانی هزارجور زحمت را متحمل می‎شود و هزار خطر را به جان می‎خرد تا از لابلای این قیف تصفیه اینترنت بگذرد و به فیس‎بوک برسد، چرا از همین امکان برای دسترسی به مثلا فلیکر یا یوتیوباستفاده نمی‎کند تا تصویر یا ویدیو را در جای درستش به اشتراک بگذارد.
تازه بعد از گذاشتن یک تصویر(حتی جالب) در فیس‏بوک با tag کردن خواص و عوام و تمام فهرست دوستان سعی می‎کند توجه همه را جلب کند و به نوعی آنها را مجبور به سر زدن(و برای رعایت ادب لایک زدن) کند.
دردسر زمانی آشکار می‎شود که بعد از عبور از قیف تصفیه، سعی می‎کنید به سایت وارد شوید. سرور فیس‎بوک تشخیص می‎دهد که دیروز از انگلستان وصل شده‌‎اید و امروز در گینه بیسائو هستید و برای اثبات هویت‏تان، باید چندین نفر را از روی عکس تشخیص دهید و نمی‎دانید در این طبیعت بی‎جان، خاله خان‎باجی شما این سیب است یا آن سبد میوه موجود در عکس.

اپلیکیشن‎ها و بازی‎‌ها و سایر امکانات بی‎مزه را هم به این ملقمه اضافه کنید. چند بار به بازی آلو خوشمزه‎تر است یا زردآلو دعوت شده‏اید؟ چندبار کسی مثل نوه عمه پدربزرگتان روی Wall شما نوشته است که:
- ایشان را آدم خوب/بد/بشردوست/مسخره/صادق/غایب/. . . می‎دانید: جواب من: بله 

به هر حال من که روز به روز، بیشتر و بیشتر از این گسترده‎ترین شبکه اجتماعی و به یقین تاثیرگذارترین پدیده دنیای IT بیزار و دور می‏شوم.

 مشکلات بسیاری برای نوجوانانی که از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند وجود دارد. درباره شبکه های اجتماعی چنین می شود توضیح داد:

شبکه های اجتماعی شامل وبسایت هایی هستند که اطلاعاتی را با دیگران به اشتراک می گذارند و با ایجاد پروفایل هایی که بعضا شامل اطلاعات ،صفحات و وبلاگ های شخصی است این امکان را می یابند تا با دیگران ارتباط برقرار کنند. شبکه های اجتماعی همچنین این امکان  را به کاربران می دهند تا دوستانی را به صفحات خود وارد کنند ، پیام بفرستند و بر روی صفحات دیگران نظرات خود را بیان کنند.

به گزارش بانکی دات آی آر ، این امر همچنین یکی از فعالیت های اینترنتی است که بسیار میان نوجوانان و جوانان مورد استقبال قرار گرفته است .  یکی از تحقیقاتی که اخیرا انجام شده، نشان می دهد 93 درصد از آمریکایی هایی که بین 12 تا 17 سال سن دارند از اینترنت استفاده می کنند و 55 درصد آنان عضو شبکه های اجتماعی هستند. هرچند این ارتباطات آنلاین یک نوع سرگمی محسوب میشود اما خطراتی را برای والدین و نوجوانان به همراه دارد.

محبوبیت سایت های شبکه اجتماعی

بر اساس تحقیقات  تحت عنوان پروژه اینترنتی "pew" ، MySpace برجسته ترین شبکه اجتماعی شناخته شده در میان نوجوانان است، به عبارتی 85 درصد از استفاده کنندگان از شبکه های اجتماعی در این سایت عضویت دارند. MySpace  این امکان و اجازه را به کاربر می دهد که صفحه و پروفایل خود را به صورت نامحدود گسترش و ارتقاء دهد و آن را در اختیار سایرین قرار دهد. از جمله اطلاعاتی که در این فضا به اشتراک گذشته می شود ، آهنگ، ویدئو و نوشته می باشد. بسیاری از اعضا آن از نام مستعار استفاده می کنند.

دومین شبکه اجتماعی محبوب میان نوجوانان ، facebook می باشد که 7 در صد از استفاده کنندگان از شبکه های اجتماعی را شامل می شود. این شبکه اجتماعی اوایل تنها در میان جامعه دانشجویی و دانش آموزی رواج داشت که به تدریج گستره آن بیشتر شد. Facebook تاکید ودقت بیشتری نسبت به ارتباط با کسانی که شما آنان را می شناسید دارد.

سایر شبکه های اجتماعی ای که توسط نوجوانان استفاده می شوند شامل : Xzanga،  Yahoo، Bebo است.

چگونه نوجوانان از اینگونه سایت ها استفاده می کنند

اغلب آنان یک پروفایل اولیه همراه با اسم و سن و موقعیت مکانی ، عکس و موارد مورد علاقه شان ایجاد می کنند ولی بعضی دیگر پا را فراتر از این می گذارند. 
ارتباط برقرار کردن با دیگران کلیدی ترین اصل در شبکه های اجتماعی است.  نوجوانان برای ارتباط و پیدا کردن دوست در این فضا ها یا پیام های عمومی که قابل دیدن برای همه است یا خصوصی که برای یک شخص خاص است را ارسال می کنند. اکثر استفاده کنندگان MySpace  و Facebook برای در تماس بودن با دوستان فعلی خود عضو این سایت های می باشند.  اما تحقیقات مورد اشاره ، می گوید که 50 درصد از نوجوانان با هدف یافتن دوستان جدید به عضویت این سایت ها در آمده اند. نوجوانان برای ایجاد برنامه های اجتماعی از این سایت ها استفاده می کنند و بعضی اوقات برای تنها وقت گذرانی بیخود و نامربوط از آن استفاده می کنند.

جنبه های مثبت و منفی

صرف نظر از منفعت های اجتماعی، شبکه های اجتماعی می توانند برای تحقیقات درسی ، ارتقاء توانایی های هنری و کسب تجربه در سایر زمینه های خلاقیت  مورد استفاده واقع شوند. آنان این شرایط را فراهم کرده اند که  تا با معرفی وارتباط دادن کسانی که  با یکدیگر نقاط علاقه مشترک دارند ، آنان بتوانند از توانایی های یکدیگر در صورت تمایل بهره ببرند.

در کنار همه این سود ها و منفعت ها خطرات  دیگری هم هستند. اغلب این شبکه های اجتماعی به روی همه قشری باز است، بنابراین فرزند شما می تواند در معرض انواع سوء استفاده قرار گیرد.

این سوء استفاده بنا به شرایط سنی و شخصیتی که هر فرد از خود در این فضا ها به نمایش می گذارد فرق می کند. حالت های متعددی از خطر وتهدید می تواند باشد از جمله:
-    اطلاع رسانی خصوصی به عنوان پیام نمونه ای، پیام های متنی یا ایمیل.
-    ارسال پیام های تهدید آمیز
-    ارسال عکس هایی که مایه خجالت است
-    به راه انداختن شایعه

این سوء استفاده ها می تواند برای نوجوانان صدمات عاطفی و فشارهای روحی ایجاد کند.

بدتر از این خطر ها  می تواند این مسئله باشد که نوجوانان هدف کسانی که بیماری های روانی دارند قرار دارند علی الخصوص از لحاظ جنسی. و امکانات و تکنولوژی های اینترنتی این امر را ساده تر کرده است و افرادی که نوجوانان را هدف این امر قرار می دهند، به طور مثال مکالمه ای که سرشار از آسیب اجتماعی است را به آنان تحمیل می کنند و برای آنان در این مرحله کشیدن پای این جوانان ساده به عالم واقع نیز ساده می شود .متاسفانه با وجود اینکه اکثر این سایت ها امکان خصوصی سازی اطلاعات را دارند ولی نوجوانان از این امکانات کمتر استفاده می کنند.

خطر دیگر سرقت اطلاعات است که این امر زمانی اتفاق می افتد که  فرد مبادرت به در اختیار گذاشتن تمام اطلاعات خود از اسم ، تاریخ تولد و محل زندگی  کرده باشد.

امنیت شبکه های اجتماعی

این بستگی به والدین دارد تا مطمئن شوند که فرزندانشان از شبکه های اجتماعی امن استفاده می کنند. بسیاری از قواعدی را که برای گپ و گفتگو های آنلاین (chat) رعایت می کنید برای این سایت های نیز رعایت کنید:

-     از نام مستعار استفاده کنید

-    به کسانی که آنان را نمی شناسید اطلاعات شخصی خود را ندهید. نام خانوادگی و شهر محل سکونت برای معرفی اولیه فرزند شما کافی است.

-    هیچ وقت تصور نکنید که  اشخاص حقیقتا همانی هستند که ادعا می کنند.

-    فورا ارتباط هایی که شما را آزار می دهد قطع کنید و آن را به والدین خود اطلاع دهید.

برای بچه های کوچک تر باید کاملا رسیدگی شود که آنان از چه سایت هایی استفاده می کنند. امکانات خصوصی سازی اطلاعات را پیدا کنید و فرزند خود را وادار کنید که از آنان استفاده کند.برای فرزندان زیر 16سال ، اکثر پروفایل های شخصی و خصوصی معنا دار است که تنها توسط دوستان بسیار صمیمی وشناخته شده باید قابل دیدن باشند.

فرزندانی هم که سنی بالاتری دارند شاید می خواهند پروفایل های عمومی تری داشته باشند تا دایره دوستی خود را گسترش دهند. در این شرایط  بهتر است  دو پروفایل در نظر گرفته شود که یکی  خصوصی تر و در اختیار فامیل و دوستان نزدیک باشد و دیگری برای عموم که بهتر از سایت هایی مثل یاهو و یا گوگل استفاده شود که امکان سوء استفاده از اطلاعات کمتر باشد.

فرزندان خود را تشویق کنید تا با شما در استفاده از اینترنت و این که  آیا تا به حال مورد سوء استفاده بوده است یا خیر رو راست باشند. بسیاری از نوجوانان تلاش می کنند تا درباره این امر خودشان با شما ارتباط برقرار کنند که در غیر این صورت می تواند عواقب فاجعه باری را به دنبال داشته باشد. اگر فرزند شما از ماهیت اشخاص سوء استفاده کننده خبر داشته باشد بگذارد والدین دیگر و مسئولین مدرسه نیز در جریان قرار گیرند. اگر هم ناشناس باشد یادآور شوید که این یک مسئله شخصی نیست. متاسفانه بسیاری تصور می کنند که  چیزی را برای دیگران باید باز گو کنند که فقط جنبه تفریحی و خنده داشته باشد.